Ek gıdaya başlarken aklımıza takılanlar…

Ek gıdaya ne zaman başlamalıyım?

 Maalesef ülkemizde daha 6. ayı bitmeden, çeşitli gerekçelerle erkenden ek gıdaya geçen/geçirilen pek çok bebek var. En sık rastlanan gerekçeler ” Bebeğim doymuyor, bebeğim kilo almıyor.” Bu fikir eş, dost, akraba, anneanne/babaanne tarafından  anneye empoze edilebiliyor; hatta bazen ek gıdaya erken geçmek doktorlar tarafından öneriliyor. Amerikan Pediatri Akademisi, ülkemiz Sağlık Bakanlığı bebeklere ilk 6 say adece anne sütü, anne sütü yokluğu ve ekskliğinde ise formül süt verilmesini önermekte. Bazı bebekler 4 ay civarında ek gıdaya hazır olduklarının işaretlerini verseler de çoğu bebek, ancak 6 ay civarında katı gıdaları tolere edebilecek sindirim sistemi olgunluğuna erişir.

Bebeğime ilk ek gıda olarak ne verebilirim?

Bebek için ilk başlanacak ek gıdanın ne olması gerektiği ile ilgili farklı ve çoğu da geleneksel uygulamalar var. En çok önerilenler; tahıllar, meyve püreleri, yoğurt, sebze püreleri. ….Ek gıdaya meyve veya bol tahıllı nişastalı muhallebiler ile başlayan bebeklerin daha sonra sebze, et ve yumurta gibi besinleri reddetme olasılığı daha yüksek.  Ayrıca nişastalı, pirinç unlu, beyaz unlu muhallebilerin besleyici özelliği yok. Nişastalı gıdalar,  bebeğin 6. Ayda artmış olan vitamin ve mineral ihtiyacını  karşılmaktan uzak birer boş kaloriden kaynağı.  Aslına bakarsanız nişasta da daha kompleks yapıda bir çeşit şeker. O da  diğer tüm şekerler gibi bebeğinizin kan şekerinde hızlı bir yükselmeye neden olur. Ve artık biliyoruz ki kan şekerini hızlı yükselten gıdaların sebep olduğu metabolik dengesizlik, diyabet, kanser, obezite ve demansın temel nedenini oluşturmakta.

Gene bebeğimize pirinç unu, nişasta, un, gibi tahıllardan oluşan besinler sunduğumuzda pankreasından insülin hormonu salgılanır. Bu hormon da damarlarında dolaşan şekeri alıp yağ hücrelerine gönderir.  Ve yağ hücreleri şekeri depolaya depolaya daha da büyür ki bu da obeziteye zemin hazırlar.

Ek gıdaya sebzeler veya yoğurt ile yumuşak ve yavaş bir başlangıç ardından et, yumurta, peynir ve meyveler ile devam etmek bebeğinizin sağlıklı yeme alışkanlıklarını oluşturma açısından oldukça önemlidir.

 

Bebeğime vereceğim ek gıdanın miktarı ne olmalıdır?

Bebeğinize vereceğiniz ek gıda miktarı ilk 6-9 ay için 2, 9-12 ay için ise 3 çay bardağını aşmamalıdır. Bu durum sadece anne sütü alan bebekler için değil, formül sütle yani mama ile beslenen bebekler için de geçerlidir. Vereceğiniz ek besinin içeriği ne olursa olsun (et, yumurta, peynir bol vitaminli sebzeler) bebeğinizin ihtiyaç duyduğu besin öğelerini asla anne sütü veya formül süt kadar karşılayamayacaktır.

 

Ek gıda kıvamı ne olmalı?

Besinler, ek gıdaya geçiş sürecinde ilk önce  tel süzgeçten geçirilmeli ardından 8-10 aylarda çatalla ezilerek verilmelidir. Blenderdan geçirilerek çok pürüzsüz hale getirilmiş gıdalar , bebeğin pütürlü gıdalara alışmasını geciktirebilir. Bu konuda bebeğinizin rehberliğine güvenin. Pütürsüz besinlerle başlayın ve zamana yayarak yavaşça önce daha pütürlü gıdalara sonra da parmak gıdalar geçin.

Bir yaşında önce hangi gıdaları vermemeliyim?

Bebeğiniz altıncı ayını bitirip ek gıdaya başlayınca, pek çok yiyeceğin tadına bakmak için istekli olacaktır. Ancak gıdaların bazıları ne yazık ki bebeğiniz için güvenli değildir. Bazı gıdalar  boğulma tehlikesi yarattığı için,  bazıları da bebeğinizin henüz gelişimini tamamlamamış sindirim ve boşaltım sisteminde rahatsızlık yaratacağından  bir yaşından önce bebeklere verilmemesi gereken yasak yiyecekler arasına girer.

 

Bebeklere yasak yiyecekler

  • Şeker
  • Tuz
  • Bal
  • Çay
  • İnek sütü
  • Çikolata ve kakaolu gıdalar
  • Fındık, fıstık, ceviz, patlamış mısır, sakız gibi  boğulma riski yaratacak yiyecekler (kuruyemişler alerji riski olmayan bebeklere öğütülerek bir yaş öncesinde verilebilinir)
  • Deniz kabukluları ve midye kalamar gibi bazı deniz ürünleri
  • Salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş şarküteri ürünleri
  • Konserve , turşu ve hazır dondurulmuş gıda
  • Diyet ürünleri
  • Hazır bitki çayları
  • Baharatlar (kırmızı biber, karabiber vb.)