İnsan yaşamında ilk yıllar hem sağlığın sürdürülmesi ve korunmasında hem de
çocuğun genetik olarak sahip olduğu bilişsel potansiyelin artırılmasında çok önemlidir.
Beynimiz, hamileliğin başlangıcında başlayan ve 2. Doğum gününe kadar uzanan
süreçte olağanüstü bir gelişim göstererek erişkin boyutunun
yaklaşık %80 ine ulaşır. Beyin hücreleri arasında yeni kurulan bağlantı sayısı arttıkça
bebeğin dil, ince motor, kaba motor, sosyal, bilişsel yetileri de gelişir. Yeni doğmuş bir
bebekte beyin hücreleri arasındaki bağlantı sayısı oldukça azdır. Bebek büyüdükçe
özellikle de ilk 3 yaşta bağlantı sayısı gittikçe artar. Her yeni kurulan bağlantı ile bebek
daha önce yapamadığı şeyleri yapabilir hale gelir. Bilişsel gelişimin en önemli
göstergelerinden biri dil gelişimidir.
Hayatın ilk yıllarında bilişsel ve beyin gelişimini destekleyen en
önemli çevresel faktör beslenmedir.
Çok sayıda çalışma beyin gelişimini destekleyici şekilde beslenmenin dil ve sosyal zeka
gelişimi üzerine olumlu etkileri olduğunu ve bu etkinin erişkinliğe kadar uzadığını
göstermektedir. Peki acaba beyin gelişimini destekleyici beslenmenin ipuçları nelerdir?
İlk 6 ay sadece anne sütü, anne sütü eksikliği ve yokluğunda formül mama kullanımı,
Zamanında (6. Ay) ve uygun şekilde ek gıdaya geçiş, ilk yıl ana gıdanın anne sütü/formül
mama olduğunun unutulmaması hem ideal büyüme ve bilişsel gelişimin,
hem de dil gelişimi için önemlidir.
Bir yıldan uzun süre emzirilen bebeklerde motor becerilerle ilişkili beyin bölgelerinde
büyüme artışı görülmüştür. Emzirilen çocuklarda daha sonra dil becerileri,
görme ve motor kontrolde artış gözlenmiştir.
Bebeklik dönemi gelişimi beslenmeyle desteklenmediğinde, bebeğiniz
yaşına göre gelişim ve öğrenme sürecinin gerisine düşer. Bu dönemde, bebeğinizin
farklı yapıda besin ihtiyaçları yüksektir .
Beyindeki sinir hücrelerinin yapısında yer alan DHA gibi yağların,
beslenme yolu ile desteklenmesi beyin fonksiyonlarının işlevselliği
açısından çok önemlidir. Gene hem zeka hem de fizyolojik gelişim için esansiyel
(Vücudun üretemediği dışarıdan alınması gereken)
yağ asitleri olarak ifade edilen Uzun Zincirli Çoklu Doymamış Yağ asitleri yani
“Omega 3 ve 6” ların alımı beyin gelişmi ve dil gelişimi açısından son derece önemlidir.
Benzer şekilde “demir”, sinir sisteminin uzun zincirli yağ
asitlerinden etkin fayda sağlanmasında rol oynar.
Demir, insan vücudunda oksijen taşır. Bu nedenle beyine oksijenin taşınması
dolayısı ile de beynin gelişmesi ve çalışması için hayati öneme sahiptir.
Demir eksikliğinde anemi görülmekte ve bu durum çocuğun çevresiyle etkileşime
geçip öğrenme yetisini engelleyebildiği gibi dil gelişimi de dahil olmak üzere pek çok
zihinsel yeteneğini de köreltebilmektedir.
Aynı zamanda, “Taurin” beyin ve göz gelişimi için son derece önemli bir amino asittir.
Eğer bebek anne sütü ile besleniyorsa beyin gelişimi için son derece önemli olan
bu yağları ,demir ve Taurin’i anne sütünden alabilir.
Ancak anne sütünün yokluğu veya yetersizliğinde bebeğin beyin, dil ve bilişsel gelişimini
destekleyebilmek adına uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitleri DHA,
taurin, vitaminler ve demir gibi mineraller açısından zengin içerikli formül
sütleri seçmek, bebeğiniz için uygun olacaktır.
Bebeğinizin dil gelişiminde etkili diğer bir faktör duyduğu kelime sayısıdır.
Doğumdan sonra bebeğiniz ne kadar kelime duyarsa hem sahip
olduğu bilişsel potansiyel o kadar iyi olacak hem de dil gelişimi desteklenecektir.
Bebeğimizle bol bol konuşmak, ekrandan uzak tutmak, şarkı söylemek,
masal anlatmak, tekerleme söylemek ve yaşına uygun kitap okumak onun
dil gelişimini hızlandıracaktır.
*Kaynaklar Beard JL. 2003. Iron deficiency alters brain development and functioning.
- 0
- 4773
- 0
