Çocuğum Kabız Oldu, Ne Yapmalıyım?

Aile ve çocuk için ciddi bir endişe kaynağı olan kabızlık, uzun sürmesi durumunda
çocuğunuzun yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir duruma dönüşebilir.
Çocukluk çağında görülen kabızlıkların çok büyük bir kısmı fonksiyonel kabızlıktır.
Fonksiyonel kabızlık, çoğunlukla istemli olarak dışkının tutulması sonucu ortaya
çıkan, kronik tekrarlayıcı bir klinik tablodur. Tutma davranışı, kalın bağırsağın suyu
emmesine ve daha sert bir dışkı oluşmasına yol açar. Yaşamın ilk yıllarında,
beslenme değişikliklerine bağlı olarak gelişen kabızlık atağı başlangıçta akut bir
durumken, ağrılı dışkılamaya neden olarak dışkının uzun süreli tutulmasına ve
tablonun kronikleşmesine yol açabilir.
Kabızlık nedir?
Kabızlık, çoğunlukla istemli olarak, normal dışkılamanın yapılamayışı veya yetersiz
oluşu sonucu sert ve seyrek dışkılamadır.

Bebeğinizin kabız olduğunu nasıl anlarsınız?
Eğer sizin bebeğinizde en az bir ay süre ile, aşağıdaki kriterlerden en az ikisi varsa
kabızlık çektiğini söyleyebiliriz:

  •  Haftada iki ya da daha az dışkılama
  •  Ağrılı ve sert dışkılama
  •  Büyük çaplı dışkılama
  •  Rektumda büyük bir dışkı kütlesinin bulunması
  • Tuvalet becerisini edindikten sonra haftada en az bir kere dışkı kaçırma
    öyküsü
  •  Tuvaleti bile tıkayabilecek kadar geniş çaplı dışkılama

Kabızlık nedenleri nelerdir?

  •  Fonksiyonel kabızlık
  •  Çölyak hastalığı
  • Kistik fibrozis
  • D vitamini zehirlenmesi
  • Botulismus
  • Besin protein alerjisi
  • Kemoterapi
  • Bazı ilaçlar
  • Doğuştan gelen anaotomik bozukluklar
  • Diyabet, hipotiroidi vb.gibi endokrin hastalıklar
  • Elektrolit bozuklukları
  • Mide bağırsak sistemi hastalıkları
  • Doğuştan anormal kas yapısı
  • Bağ doku hastalıkları

 

Dikkat! Şu durumlarda doktora başvurun

  •  Kabızlığın ilk bir ayda görülmesi
  • Bebeğin hayatının ilk 48 saatinde kaka yapmaması
  • Ailede Hirschsprung (bağırsakların bir kısmında sinir ağının olmaması ile
    karakterize, kabızlığa neden olan bir hastalık) öyküsü bulunması
  • İnce şerit şeklinde dışkı
  • Anal fissür (makatta çatlak) olmadan dışkıda kan görülmesi
  • Büyüme geriliği
  • Ateş
  • Safralı kusma
  • Guatr
  • Ciddi karın gerginliği
  • Anormal yerleşimli anüs
  • Bel bölgesinde kıl yumağı
  • Sakral gamze
  • Anal bölgede yaralar, çatlaklar

Kabız bebekler için ipuçları

1) Uzman görüşü alın: 
Öncelikle şunu belirteyim ki ek gıdaya geçiş, seyahat, hastalık veya tuvalet eğitimine
başlama gibi bazı hallerde çocuk ve bebeklerin geçici bir kabızlık yaşamaları sık
rastlanılan bir durumdur. Bu durumda kabızlık bu geçici durum ortadan kalktığında
kendiliğinden geçecektir. Ancak bebeğinizin kabızlığı varsa ve bu süreğen bir durum
oluşturuyorsa öncelikle bir çocuk hekimine başvurmalı ve kabızlığa yol açabilecek
hastalıklar açısından bebeğiniz mutlaka değerlendirilmeli.

2) Emzirin: Tüm bebekler hayatın ilk 6 ayında sadece anne sütü almalılar, 6.aydan
sonra ek gıdaya geçerken acele edilmemeli, bebeğin ana öğünü bir yaşını doldurana
kadar anne sütü olmalıdır.

3) Mama seçimine dikkat! Eğer bebeğiniz formül süt ile besleniyorsa, doktorunuza
danışarak daha az kabızlığa neden olan bir formül sütü tercih edin. Son dönemdeki
bazı çalışmalarda; palmitik asit ile esterifiye edilmiş trigliseridi fazla olan formül
sütlerle beslenenlerde, dışkının daha sık ve daha yumuşak olduğu gösterilmiştir.

4)Daha fazla su tüketmesini sağlayın: Yeterli miktarda su içmek dışkının
bağırsaklardan daha kolay ve hızlı geçmesine neden olur. Bu da kabızlığı önler.

5)Lifli beslenmesine özen gösterin: Çocuğunuzun diyetine yaşına uygun olarak
yeterli sebze, meyve ve tahıl ekleyin. Çay, kahve, kola, muz, patates vb. kabızlığa yol
açacak yiyecek ve içeceklerin tüketmemesine özen gösterin. Kuru kayısı, yaş kayısı,
kuru ve yaş incir ve bunların komposto ve hoşafları mevsimine uygun olarak
tüketmesini sağlayın. Ve çok miktarda içilen inek sütünün kabızlığa neden
olabileceğini akılda tutun. Tabi yoğurt, kefir gibi fermente gıdaları sofranıza dahil
etmeyi unutmayın.
Öte yandan kabak, ıspanak, taze fasülye, brokoli, karnabahar, pırasa gibi sebzelerin
dışkı kıvamı ve sıklığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Bu sebzeler, mevsimine uygun
olarak çocuklarımızın menülerine ekleyin.
Normal ekmek yerine kepek ekmeği, hatta tam tahıl içeren yulaflı, buğdaylı ekmekler
vermek de kabızlığı önlemede etkili.

6) Hareket etmesini sağlayın: Egzersiz her yaştaki insan için çok önemli bir unsur.
Aynı şekilde çocuğunuzun da gün içindeki aktivitelerinin yaşına uygun olarak
artmasını sağlayın. Fiziksel egzersiz bağırsak hareketlerini artırır.

7)Tuvalet alışkanlıklarını düzenleyin: Eğer tuvalet eğitimi vermeyi planladığınız
dönem, çocuğunuzun kabız olduğu döneme denk geliyorsa tuvalet eğitimini bir
süre erteleyin. Tuvalet eğitiminin bir süreç olduğunu ve zamana yayılması
gerektiğini bilin. Çocuğunuzu yemeklerden sonra acele etmeden tuvalete
oturması için teşvik edin. Klozete oturuyorsa ayaklarının altına bir yükseltici
koyun ki ıkınmak için gerekli olan kaslarını daha rahat kullanabilsin.

8)Doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanın: Bazen tüm bu önlemler işe
yaramadığında veya bu önlemlerle birlikte ilaç kullanmanız gerekebilir. Bu durumda
doktorunuzn önerdiği ilcaları uygun düoz ve sürede kullanmanız çocuğunuzun sağlığı
için oldukça önemlidir. Tedavide dışkıyı yumuşatan ve ağrısız dışkılama
sağlayan ilaçlar kullanılır. Dışkıyı yumuşatmanın amacı, fonksiyonel kabızlık
düzelene kadar ağrısız dışkılamayı sağlamaktır.. Dışkı tıkacı olan hastalarda
önce bir kez lavman tedavisi uygulanabilinir.

Kabızlık tedavi edilmediği zaman gelişme geriliği, iştahsızlık, karın ağrısı, çocuğun
konforunda bozulma, mutsuzluk, huzursuzluk gibi durumlara neden olabileceğinden
mutlaka tedavi edilmelidir.

Kaynak: http://www.turkpediatri.org.tr/PediatriData/userfiles/file/FSSH.pdf