Ateşli çocuğa ne yapılmaz?

Yüzyıllardır ateşin fazla önemsenmemesi gereken bir bulgu mu, yoksa hızla önlem alınması gereken önemli bir durum mu olduğu tartışılmaktadır. Ateşin yararlı bir yanıt olduğunu bilmelerine rağmen, birçok hekim ve aile, ateşin düşmesiyle hastanın durumunun iyileşeceği ve hastalığın daha kısa süreceğine inandıkları için, ateş düşürücüleri ve bazı yanlış fiziksel soğutma yöntemlerini yaygın olarak kullanmaktadırlar. Oysaki ateşli çocukların çok az bir kısmında yaşamı tehdit eden veya sonraki dönemlerde yaşam kalitesini etkileyebilecek olan ciddi enfeksiyonlar söz konusudur.

Ateş; bir hastalık değil, vücudun hastalıklara karşı verdiği normal bir reaksiyondur. Ateş düşürme, hastalığın seyrini değiştirmez. Ateşin vücudumuz için pek çok faydası bulunmaktadır. Ateş varlığında mikropları öldürmekle görevli beyaz kan hücrelerinin mikropların bulunduğu ortama göçünün hızlandığını, beyaz kan hücrelerinin mikropları öldürücü madde salgılama yeteneklerinin arttığını gösteren çalışmalar mevcuttur. Ateş yanıtıyla bakterilerin öldürülmesi hızlanmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü, sağlıklı çocuklarda ateş düşürücülerin rutin olarak kullanılmamasını; vücut ısısının 39 °C veya üzerinde olduğu durumlarda ateş düşürücülerin verilmesini önermektedir.

Ancak ateş çocuğu rahatsız edip, tedavi uyumunu zorlaştırabilir. Ateşli çocuklarda sıvı kaybı, huzursuzluk veya havale görülebilir. Ayrıca metabolizma hızını ve doku oksijen ihtiyacını buna bağlı olarak da kalbin iş yükünü arttırır.

Bu bilgiler ışığında ateşi düşürmek, her hasta için ayrı ayrı düşünülmelidir.

  • Kardiyolojik, metabolik, nörolojik hastalığı olan,
  • Ateşli havale geçirme riski bulunan,
  • Ateşi 41°C ve üstüne çıkan,
  • Ateşe eşlik eden düşkünlük, huzursuzluk, aşırı ağlama gibi durumlar saptanan çocuklarda ateş düşürülmelidir.

Ateşli çocuklara neler yapılması gerektiğini pek çoğumuz biliyoruz. Peki ateş düşürürken ne yapmamalıyız?

Ateşli çocuğa ne yapılmaz?

  • Ateş düşürücüler; normal vücut ısılarında, çok sık ve yüksek dozda kullanılmamalıdır. Aileler ateşten dolayı çok endişelendikleri için ateşi yokken bile çocuklara ateş düşürücü ilaç uygulayabiliyorlar.
  • Ateşli çocuğa çok soğuk suyla kompres yaptırılmamalı, yine aynı şekilde çok soğuk suyla duş aldırılmamalıdır. Soğuk suyla temas eden çocuk titrer ve bu da ateşin daha çok çıkmasına sebep olabilir.
  • Yüksek ateş nedeniyle titreyen çocuk (üşüdüğü için titrediği yanılgısıyla) kalın giydirilmemeli; üzeri örtülmemelidir. Ateşli çocuğun üzerinde mümkün olduğunda az kıyafet olmalıdır. Unutmayın: Ateşli çocuk üşütmez. Terlerse ateşi düşer inancıyla ailelerin çocuğu ısıtarak terletmeye çalışması yanlıştır.
  • Çocuklarda ateş varlığında doktor önerisi olmadan antibiyotik kullanmamalıdır. Küçük çocuklardaki ateşin en sık sebebi virüs kaynaklı enfeksiyonlardır ve antibiyotikler virüslere değil bakterilere karşı etkilidir. Böyle bir durumda antibiyotik kullanmak çocuğunuza yarar değil zarar verecektir. Antibiyotiklerin ateş düşürücü etkisi yoktur.
  • Ateş düşürücü olarak aspirin de kullanılmamalıdır. Aspirin kullanımı, bazı viral hastalıklarda “reye sendromu” denilen ağır bir tabloya neden olabilir
  • Alkollü veya sirkeli suyla kompres yapılmamalıdır. Bu durum cilt damarlarının büzüşmesine ve ateşin daha da yükselmesine sebep olabilir.